Leśna, powiat lubański, woj. dolnośląskie, PL
Na początku roku odwiedziliśmy ciekawe miejsce w najbliższej okolicy. O dziwo, byłam tam pierwszy raz w życiu, myślę więc, że wiele osób, nawet miejscowych, nigdy tam nie dotarło.
Zapraszam na Stożek Perkuna!
Wulkany Pogórza Izerskiego
Jakieś 15 mln. lat temu na terenach dzisiejszego Pogórza Izerskiego działy się rzeczy niezwykłe: trwało wypiętrzanie nowego alpejskiego pasma górskiego, w tym naszych Sudetów.
Podczas ruchów górotwórczych, podłoże kontynentalne pęka, tworzą się uskoki. Zgromadzona pod powierzchnią magma dociera do powierzchni ziemi, jako lawa wypływając szczelinami i kominami wulkanicznymi. W ten sposób powstają tu rozległe pokrywy lawowe i stożki wulkaniczne.
Metodą badań magnetyzmy szczątkowego bazaltów ustalono, że na terenie obecnego powiatu lubańskiego doszło do 4 faz erupcyjnych, zakończonych około 3 mln. lat temu.
Do naszych czasów zachowało się całkiem sporo pozostałości tych odległych zdarzeń.
Zapraszam do zakupu książeczki “Weronika szuka skarbów” – opowiastki dla dzieci i rodziców, inspirowanej zabawą w geocaching.
Stożek Perkuna
Jedną z ciekawych form wulkanicznych – świadectw dziejów regionu sprzed milionów lat, jest Stożek Perkuna, który znajdziemy na wzgórzu Ciasnota (401 m n.p.m.).
Pomnikiem przyrody ustanowiono go w 1954 r. To wówczas, podczas prac prowadzonych w nowo powstałym kamieniołomie, odsłonięto wyjątkowo interesującą formację skalną.
Wyraźnie widać tu tak jakby 2 struktury: dolną o większym rozmiarze słupów i górną ze zdecydowanie drobniejszymi warstwami.
W związku z nietypowym układem warstw, powstały 2 teorie wyjaśniające to zjawisko:
- Stożek Perkuna tworzy żyła bazaltu, która wcisnęła się niezgodnie pomiędzy starsze utwory.
- Stożek Perkuna to czop wulkaniczny o dwóch generacjach law. Pomiędzy starszą, o grubszych kolumnach, miałaby wcisnąć się lawa rzadsza, bardziej mobilna i szybciej stygnąca (stąd drobniejsze kolumny).
Szczerze? Spisałam to ze strony, ale jak dla mnie – totalnego laika – te dwie teorie w praktyce brzmią tożsamo i nie mam pojęcia, czym tak naprawdę się różnią. Jeśli jakiś bywały geologicznie człek chciałaby mnie oświecić, będę wdzięczna.
Oprócz skał, znajdziemy tu także ciekawe rośliny kserotermiczne (ciepłolubne), m.in. rojniki, goździki, róże, głóg. Natomiast po stronie północnej, zacienionej: cieniolubną paproć – podrzeń żebrowiec i wawrzynek wilczełyko. Stożek Perkuna to również świetne do życia miejsce dla kilku gatunków malutkich paproci, czyli zanokcic (murowej, skalnej i północnej).
Zimą słabo widoczne są te rośliny, za to wiosną i latem musi tu buchać zieloność!
Oprócz tego widoki ze Stożka są zacne. Ponoć jest jednym z najlepszych punktów widokowych Pogórza Izerskiego.
Skąd Perkun na Pogórzu Izerskim?
Jaka jest geneza nazwy? Skąd Perkun na Pogórzu Izerskim? Niestety nie wiem.
Opowiem Wam za to co nieco o tym, kim jest ta postać.
Otóż Perkun to naczelne bóstwo panteonu bałtyckiego. Trochę coś jak alter ego greckiego Zeusa czy słowiańskiego Peruna, bo jak oni jest gromowładnym bogiem niebios, ognia i płodności, burzy i wojny. Jego świętym drzewem jest dąb, a miejscami, gdzie oddawano mu cześć, były święte gaje – dębowe zagajniki.
Czy coś z tego wynika w odniesieniu do naszego lokalnego Stożka Perkuna? Wg mnie nie bardzo, ale może się mylę?
PS
W pobliżu znajduje się też Stożek Światowida, więc trend „pogański” jest widoczny. Skąd się wziął? Może ktoś zna odpowiedź na to pytanie?
Geocaching
Stożek Perkuna jest bohaterem skrytki typu earthcache, czyli takiej bez fizycznego pojemnika, za to opowiadającej jakiś fragment historii geologicznej Ziemi. Zwykle aby earthcache’a „zaliczyć”, należy odpowiedzieć na kilka pytań dot. danego miejsca i tak jest i tutaj.
A że ja najbardziej lubię skrytki tradycyjne, podczas naszej wycieczki założyłam takową w okolicy tej nietypowej formacji skalnej. Jak już przeminie „czas apokalipsy”, serdecznie zapraszam na poszukiwania 🙂
Informacje praktyczne
ładowanie mapy – proszę czekać…
 |
 Stożek Perkuna |
- Autem najlepiej dotrzeć w okolice Stożka Perkuna kierując się z Leśnej do Miłoszowa. W Miłoszowie skręcamy w kierunku Grabiszyc (koło dużego niebieskiego budynku dawnej dyskoteki, który, jak wyczailiśmy, był kiedyś… młynem!).
- Ostatni odcinek trzeba pokonać pieszo. Ścieżka wśród pól ma tendencję do bycia niezwykle błotnistą. No chyba że odwiedzicie Stożek w porze bardzo suchej.
Jeśli podoba Ci się ten artykuł, zapraszam do polubienia fanpage’a strony na Facebooku. Będziesz na bieżąco z wszystkimi nowościami.
Źródła (dostęp 4.04.2020 r.)
- eko.luban.com.pl: Śladami Wygasłych Wulkanów
- Wikipedia: Perkun
- Encyklopedia PWN: Perkun