Skała, powiat lwówecki, woj. dolnośląskie, PL
Pałac w Skale pojawił nam się dość nagle przed nosem samochodu. Ruina imponującej niegdyś budowli, wokół rozległy park – to trzeba było poznać bliżej.
Pałac jest otoczony siatką i zarośnięty krzakami, więc zdjęć nie będzie za wiele. Opowiem Wam jednak co nieco o jego historii, która jest całkiem interesująca.
Pałac w miejscu dawnej siedziby raubritterów?
W miejscu, gdzie dziś znajdziemy smutne ruiny pałacu, podobno już w XIV w. istniał zamek, zniszczony podczas najazdu husytów w 1428 r.
Ponoć przez kilka lat był siedzibą raubritterów – rycerzy-rabusiów pod wodzą legendarnego Czarnego Krzysztofa, ale kto to wie, czy rzeczywiście?
Na początku XVI w., w miejscu dawnego zamku, wybudowany został renesansowy dwór, rozbudowany w XVII, a następnie przebudowywany w XVIII i XIX w., kiedy to zyskał klasycystyczny wygląd, jaki dotrwał do naszych czasów, a raczej jaki dotrwałby, gdyby nie demolka i lokalny wandalizm.
Atutem pałacu było nietypowe położenie – od strony wschodniej na sztucznej skarpie z tarasami kaskadowo schodzącymi w dół.
Po przeciwległej stronie budowli do dziś istnieją pozostałości parku, w którym – obok wielu gatunków egzotycznych drzew i krzewów – znajdowało się również mauzoleum, dwupiętrowa herbaciarnia, obłożona korą brzozową (!) czy domek z mchu (!!). Na wzniesieniu naprzeciwko zamku wybudowano ponadto tzw. świątynię Luizy, a lipowa aleja prowadziła wprost do Skały z Medalionem.
Zapraszam do zakupu książeczki “Weronika szuka skarbów” – opowiastki dla dzieci i rodziców, inspirowanej zabawą w geocaching.
Złoty okres pałacu w Skale
Okres największego rozkwitu posiadłości w Skale rozpoczyna się na przełomie XVIII i XIX w., kiedy to dobra znalazły się w rękach księcia kurlandzkiego i żagańskiego Piotra Birona. Po śmierci Piotra w 1800 r., Skałę otrzymała jedna z jego córek Maria Luiza Paula von Biron, która kilka miesięcy później wyszła za mąż za Friedricha von Hohenzollern-Sigmaringen. To za ich rządów pałac i cała posiadłość została rozbudowana z rozmachem, widocznym do dziś.
W 1845 r. majątek w skale odziedziczył syn pary: książę Konstantyn Hohenzollern-Hechingen.
W 1800 r. Skałę odwiedziła królowa pruska Luiza, w 1851 r. król pruski Fryderyk Wilhelm IV, a w 1867 r. późniejszy cesarz Wilhelm I.
W połowie XIX w. podobno bywali tu także najwybitniejsi kompozytorzy i muzycy epoki romantyzmu, m.in. Ferenc Liszt, Hector Berlioz i Ryszard Wagner.
Początek końca
Po śmierci księcia Konstantyna, Hohenzollernowie opuścili Skałę, a majątkiem zarządzali kolejni dzierżawcy, m.in. rodzina Scheurmann, którzy mieszkali w pałacu aż do końca II wojny światowej.
Skała straciła na znaczeniu i powoli podupadała, jednak w okresie międzywojennym pałac został udostępniony do zwiedzania i to zapewne z tego okresu pochodzi dość szczegółowy opis wnętrz, który można znaleźć m.in. w Wikipedii.
Budowla miała około 40 pokoi, tyle że w XX w. całe 2. piętro stało puste. W pozostałych, również opustoszałych już i ogołoconych z co cenniejszych zbiorów, można było jeszcze zobaczyć m.in. artefakty przywiezione z wykopalisk w Pompejach i Herkulanum, biedermeierowskie meble, obrazy olejne oraz haftowany złotem dywan, podobno wykonany osobiście przez królową Luizę i podarowany właścicielom Skały na pamiątkę wizyty władczyni w 1800 r.
Pałac w Skale po 1945 r.
W 1945 r. do Skały weszli Rosjanie, znacząc swój szlak zwycięzców tradycyjnym niszczeniem wszystkiego, co się dało, wywożeniem tego, co cenne i ogólną rozpierduchą.
Następnie majątek został przejęty przez państwo i wszedł w skład miejscowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), a następnie Nadleśnictwa Państwowego we Lwówku.
Utrzymanie kolosa (przypominam – 40 pokoi!), przekroczyło jak mniemam możliwości ww. instytucji, o bieżących remontach zapewne można było tylko pomarzyć, łatano to, co było niezbędne, albo i nie.
W każdym razie od lat 70. XX w. budowla popada w ruinę, a dziś zostały z niej właściwie tylko ściany nośne.
Nowa nadzieja czy kolejny fejk?
Przed siatką, otaczająca pałac, postawiono tablicę informacyjną. Oprócz historii obiektu, zamieszczono tam także informację, że od 2014 r. pałac wraz z parkiem ma nowego właściciela, który rozpoczął prace rewaloryzacyjne parku, zmierzające do przywrócenia jego pierwotnej formy. Na podanej na tablicy stronie internetowej wyczytałam też, że ruiny pałacu mają być z czasem udostępnione do zwiedzania. Zakończenie prac planowane było na 2018 r.
No i cóż mogę powiedzieć? Albo komuś skończyły się pieniądze, albo zmieniła się koncepcja, bo park rzeczywiście wygląda na nieco wyczochrany z chabzi itp., ale pałac jak stał w ruinie, tak stoi i nie widać, żadnych prac wokół niego.
Próbowałam się też kontaktować z adminem strony, napisałam też do Lwóweckiego Towarzystwa Regionalnego, którego logo również znalazłam na stronie parkwskale.pl. Na razie zero odzewu, heh…
Generalnie miejsce – jak niemal każdy dolnośląski pałac – ma potencjał, ale co i czy cokolwiek zrobi z nim inwestor, to już cholera wie…
Informacje praktyczne
ładowanie mapy – proszę czekać…
 |
 Ruiny pałacu w Skale |
- Drogą dojedziemy pod sam pałac i park. Auto można zostawić na poboczu.
- Park można zwiedzać bez przeszkód.
- Pałac otoczony jest płotem z siatki. Pewnie dałoby się gdzieś przecisnąć, ale my tak nie działamy, szanując własność prywatną i takie tam…
Jeśli podoba Ci się ten artykuł, zapraszam do polubienia fanpage’a strony na Facebooku. Będziesz na bieżąco z wszystkimi nowościami.
Źródła (dostęp 29.10.2019 r.)
- Wikipedia: Pałac w Skale, Skała (powiat lwówecki), Piotr Biron,
- tajemnicedolnegoslaska.cba.pl: Pałac w Skale, jaki opis taka sprzedaż,
- polskiezabytki.pl: Skała,
- parkwskale.pl,
- polska-org.pl: Pałac Skała (ruina), Wnętrza pałacu.