Henryków, powiat lubański, woj. dolnośląskie, PL
Najstarsze drzewo w Polsce to cis pospolity Henryk z Henrykowa koło Lubania na Dolnym Śląsku. Jego wiek szacuje się na prawie 1300 lat!
Wyobrażacie sobie? Kiedy Polska zyskała odrębność państwową, był już starym drzewem.
Warto odwiedzić Henryka, bo w sumie nie wiadomo, ile jeszcze chłop pożyje.
Co wiemy o Henryku?
Źródło: dolny-slask.org.pl
Henryk może mieć nawet 1500 lat, choć pewnie rzeczywiście ma koło 1300.
Zapraszam do zakupu książeczki “Weronika szuka skarbów” – opowiastki dla dzieci i rodziców, inspirowanej zabawą w geocaching.
Dziś rośnie w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstwa nr 293 w Henrykowie – wiosce w gminie Lubań w woj. dolnośląskim.
Rozporządzeniem Wojewody Jeleniogórskiego Nr 8 z dnia 6 kwietnia 1992 r. cis w Henrykowie Lubańskim został ustanowiony pomnikiem przyrody (Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 8 z dnia 6 kwietnia 1992 r. poz. 69).
Wielokrotnie żywot wiekowego drzewa był narażony na niebezpieczeństwo, m.in. w 1813 r., w czasie wojen napoleońskich, jego pień został pocięty szablami przez kozaków. Taką mieli fantazję, no cóż… Warto dodać, że kozacy nie tylko cis sponiewierali. Przemarsze okrutnych wojaków spustoszyły niejedną wieś w okolicy.
Największą jednak szkodę wyrządził henrykowskiemu cisowi huragan w 1989 r., który uszkodził jedną z odnóg pnia. Przed tym zdarzeniem drzewo miało ponad 5 m obwodu. Obecnie pień jest w dużej mierze pusty w środku, co nie sprzyja zachowaniu zdrowia wiekowego Henryka.
Mimo to, staruszek radził sobie całkiem nieźle, niestety w ostatnich latach mocno podupadł na zdrowiu. Już kiedy byliśmy go odwiedzić w 2014 r. nie wyglądał super kwitnąco.
O dziwo – imię henrykowski cis otrzymał dopiero w 2017 r. Uchwałą Rady Gminy Lubań z dnia 2.06.2017 r. nadano mu imię Henryk na cześć Henryka I jaworskiego, księcia jaworsko – świdnickiego.
Henryk pod respiratorem
W 2015 r. Henryk zaczął usychać. Wtedy na poważnie zajęto się jego stanem. Wyszło, że przyczyną jest osłabiony system korzeniowy, przysypany gruzem i podgryzany przez nornice, które dodatkowo – drążąc tunele wokół korzeni – spowodowały, że dociera do nich mniej wody i składników odżywczych.
Staraniem Gminy Lubań, rozpoczęto kompleksowe działania ratunkowe poprzez wdrożenie planu “Ratujemy cisa w Henrykowie Lubańskim – pielęgnacja i leczenie”. Wokół drzewa postawiono rusztowania. Przez pewien czas rozwieszone były na nich folie ochronne, utrzymujące zimą wyższą temperaturę wokół rekonwalescenta. Teraz, a byliśmy w ostatnim dniu 2017 r., folii już nie było. Może z powodu łagodnej zimy, a może Henryk ma się już lepiej?
Dolne partie drzewa okrywa czarna folia, zapewne w celu ochrony systemu korzeniowego. Zresztą korzenie chronione są także specjalną siatką, która nie pozwala nornicom na żerowanie. Ziemia wokół cisa jest regularnie nawożona. Zamontowano również system nawadniania i zamgławiania, który wesprze staruszka w czasie suszy czy upałów.
Podobno podjęte prace już dają efekty w postaci wzrostu witalności drzewa. I super! Trzymamy kciuki za dzielnego Henryka.
Promocja “na cisa”
Warto wspomnieć, że działania promocyjne wsi, oparte o jej naturalne bogactwo, jakim jest pomnikowy cis, rozpoczęły się z inicjatywy proboszcza miejscowej parafii. W 2005 r. Rada Parafialna napisała projekt „Nasz cis naszym bogactwem”, który złożono w Fundacji Wspomagania Wsi. Na jego realizację wnioskodawcy otrzymali 10 tys. zł. Pieniądze w pierwszym rzędzie przeznaczono na wykonanie tablic informacyjnych w języku polskim i niemieckim. Kolejnym pomysłem były pocztówki promujące Henryków oraz sprzedaż sadzonek cisa pospolitego z certyfikatem długowieczności.
Natomiast od 2006 r. organizowana jest impreza pt. Ogólnopolskie Imieniny Henryka, Henryki i Henrykowa. Zapraszane są wówczas znane osoby – z regionu i całej Polski – noszące to imię. Na pamiątkę ich wizyty, wkopywane są młode cisy. Spotkaliśmy je – opatrzone stosownymi tabliczkami – i w pobliżu Henryka, i przy miejscowym kościele. Być może jest ich więcej!
Jednak pytanie brzmi: czy są to dzieci Henryka, czy po prostu sadzonki cisa pospolitego, znaczy tylko odległa rodzina? ;]
Geocaching
W pobliżu cisa Henryka znajdują się dwie skrytki. Jedna jest z GC, druga z OC. Obie umieszczone w podobny sposób i dość blisko siebie:
Informacje praktyczne
- Aby dojechać do cisa, należy skręcić z drogi nr 296 (zjazd z autostrady A4 w Godzieszowie i potem w kierunku Lubania) i wjechać wgłąb wioski, która nota bene ciągnie się i ciągnie. Do Henryka doprowadzą nas drogowskazy.
- Autem dojedziemy do samego drzewa. Przygotowano tu mały parking oraz stół piknikowy dla turystów, a także tablice z informacjami o staruszku.
Źródła (stan na 10.01.2018 r.):
- wiadomosci.ngo.pl: Zaczęło sie od cisa,
- dolny-slask.org.pl: Cis Henrykowski,
- Wikipedia: Cis Henrykowski,
- luban.naszemiasto.pl: Najstarsze drzewo w Polsce to cis w Henrykowie Lubańskim,
- cisintegracja.luban.ug.gov.pl: Cis henrykowski,
- biurorekordow.pl: Najstarsze drzewo w Polsce,
- Facebook: Ratujemy Cisa w Henrykowie Lubańskim,
- naszesudety.pl: Usycha najstarsze polskie drzewo, Na ratunek pomnikowemu cisowi